از زندگی روزمره و تعاملات دوستانه گرفته تا مبادلات کاری و تجاری، بسیار اتفاق می افتد که وسیله یا پول یا حتی چک و سفته ای را به امانت نزد شخص دیگری میسپارید. و تقریبا این موضوع اجتناب ناپذیر است. مشکل آنجایی پدید می آید که نتوانید امانت خود را پس بگیرید. البته شرایطی وجود دارد که شما مالی را به وکیل یا حسابدار یا دوست خود میدهید و به او میگویید که این پول را به شخصی تحویل دهد و یا در جای مشخصی هزینه کند. در هرکدام از حالت های گفته شده اگر فرد به تعهد خود عمل نکند طبق قانون مرتکب جرم خیانت در امانت شده است.
در این مطلب از سایت ندای وکیل در مورد جرم خیانت در امانت توضیحات لام بیان خواهد شد و تفاوت رسیدگی به این جرم در گذشته و در یک سال اخیر را بیان میکنیم. اینکه چطور جرم خیانت در امانت در قانون جدید، قابل گذشت شد، موضوع بسیار مهمی است که لازم است در مورد جزئیات آن صحبت کنیم.
همچنین در مطلب دیگری به تفاوت جرم کلاهبرداری و خیانت در امانت، پرداختیم که توصیه میکنیم حتما بعد از مطالعه مطلب پیش رو به این لینک مراجعه کنید.
تعریف جرم خیانت در امانت و مجازات آن
در ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی آمده است: «هر گاه اموال منقول یا غیر منقول یا نوشته‌هایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی‌اجرت، به کسی داده شده، و بنا بر این بوده است که اشیاء مذکور، مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیاء نزد او بوده آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.»
یک نکته مهم در تشخیص جرم خیانت در امانت
توجه داشته باشید قبل از اینکه بخواهید از کسی به جرم خیانت در امانت شکایت کنید حتما باید مطمئن شوید که مال یا چیزی که به طرف مقابل داده اید مصداق مال امانی باشد! در غیر اینصورت به شکایت شما رسیدگی نخواهد شد.
اگرچه توصیه میکنیم حتما برای تشخیص این موضوع با وکیل مشورت کنید اما با یک مثال این موضوع را روشن میکنیم؛ تصور کنید شما کودک خود را به شخصی سپرده و از او میخواهید که از کودکتان مراقبت کند اما متاسفانه برای کودک اتفاقی می افتد و صدمه میبیند در اینجا خیانت در امانت اتفاق نیفتاده چراکه مراقبت از کودک نمیتواند مصداق مال امانی باشد. در مورد جهیزیه هم همین نکته صادق است و جهیزیه نیز مال امانی نیست.
ویژگی‌های خیانت در امانت مطابق ماده ۶۷۴
همانطور که در ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 تاکید شده، مجازات به صورت قطعی و غیرقابل گذشت میباشد.
همچنین اشاره ای به شاکی در این قانون نشده یعنی حتی اگر در مورد این جرم شاکی خصوصی هم وجود نداشته باشد باز هم مجرم محاکمه و مجازات خواهد شد و در صورتی که شاکی وجود داشته باشد و شکایت خود را پس بگیرد باز هم تغییری در روال پرونده و دادگاه ایجاد نخواهد شد و مجازات متوقف نمیشود.
البته قاضی بنا به تشخیص خود ممکن است به مجرم تخفیف بدهد اما در قانون اشاره ای به آن نشده بنابراین قطعیت ندارد و تابع شرایط پرونده و تشخیص قاضی می باشد.
در مورد جرم خیانت در امانت تنها قانون قابل استناد تا قبل از تصویب قانون کاهش مجازات های حبس تعزیری همین قانون بود، اما با تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری در تاریخ 99/2/23، تغییراتی در اجرای این قانون ایجاد شده که در ادامه به این تغییرات میپردازیم.
تاثیرات قانون جدید کاهش مجازات حبس تعزیری در رسیدگی به جرم خیانت در امانت
مهمترین نکته در این قانون افزایش تعداد جرایم قابل گذشت میباشد که به موجب آن جرم خیانت در امانت نیز در میان جرایم قابل گذشت قرار گرفته و بنابراین مطابق این تغییر، تاثیرات مشخصی در روند رسیدگی به آن ایجاد شده است.
مطابق تغییر بیان شده مجازات حبس تعزیری در جرایم قابل گذشت به نصف کاهش پیدا کرده است یعنی در مورد خیانت در امانت که قانونگذار،در سال 1392، حبس از شش ماه تا سه سال را تعیین کرده بود، به نود روز تا یکسال و نیم کاهش می یابد.
علاوه بر این در صورتی که قاضی حبس بیشتر از حداقل را برای مجرم در نظر بگیرد حتما باید دلیل تصمیم خود را در حکم صادره بیان کند.
همچنین در مورد حبس تعزیری تا 91روز قاضی موظف است مجازات جایگزین حبس تعیین نماید بنابراین اگر مجرم به حداقل حبس محکوم شود زندان نخواهد رفت و مجازات جایگزین توسط قاضی تعیین خواهد شد.
الزام وجود شاکی برای رسیدگی به پرونده
مطابق قانون جدید کاهش مجازات حبس تعزیری، در مورد جرم خیانت در امانت حتما باید ادعای وقوع جرم توسط شاکی خصوصی بیان شود و دیگر مثل قبل نیست که حتی اگر شکایتی هم ثبت نشده باشد، دادگاه به جرم رسیدگی کند.
تغییر دیگری که در همین رابطه باید به آن اشاره کنیم این است که در هرکدام از مراحل دادرسی در صورتی که شاکی رضایت دهد، صدور حکم انجام نمیشود و اگر بعد از صدور حکم شاکی رضایت دهد روند مجازات مجرم متوقف خواهد شد.
یک تذکر اخلاقی!
ممکن است تا اینجا به دلیل کاهش مجازات جرم خیانت در امانت احساس کرده باشید قانونگذار اهمیت چندانی برای این جرم قائل نیست و حداقل از منظر قانون حاکم، خیانت در امانت آنقدرها هم جرم بزرگی محسوب نمیشود.
در اینجا دو نکته حائز اهمیت است اول اینکه میزان مجازات و نحوه آن در قوانین مصوب به هیچ عنوان اهمیت جرم را تعیین نمیکند در واقع آنچه باید مبنای ما برای قضاوت در مورد اهمیت یک جرم قرار بگیرد، اخلاق و انسانیت است و البته شرع هم معیارهای مشخصی دارد مثلا پیامبر میفرمایند کسی که مرتکب این جرم شود و تا زمان مرگ آنرا جبران نکند، بر آیین من نمرده است! یعنی آنقدر مهم بوده که فرد را از مسلمانی ساقط میکند از بعد انسانی و اخلاقی هم اگر نگاه کنید جامعه ای که در آن خیانت در امانت عادی باشد، یک جامعه مرده از نظر اخلاقی محسوب میشود و انسان ها قادر به زندگی در چنین جامعه ای نخواهند بود.
نکته دیگر اینکه شرایط تعیین مجازات و تغییر آن در طول زمان براساس شرایط جامعه، شرایط زندانیان و سایر عوامل نعیین میشود و قانونگذار بر اساس عوامل مختلفی تصمیم میگیرد که یکی از این عوامل متعدد مباحث شرعی و اخلاقی است.
در این مطلب نکات مهم در تشخیص جرم خیانت در امانت را بیان کردیم و به تبیین این ادعا پرداختیم که جرم خیانت در امانت در قانون جدید، قابل گذشت شد.
اما کماکان توصیه میکنیم برای شناخت بیشتر ابعاد این موضوع با کارشناسان مجرب ندای وکیل گفتگو کنید و در صورتی که پرونده ای در این مورد دارید میتوانید بعد از هماهنگی با کارشناسان موسسه کلیه مراحل رسیدگی به پرونده را به وکلای موسسه بسپارید لازم به ذکر است تیم حقوقی موسسه زیر نظر خانم ندا حسنی فعالیت میکنند.
همچنین به مطالب دیگر سایت خصوصا به مطلب تفاوت جرم کلاهبرداری با خیانت در امانت مراجعه نمایید و صفحه موسسه را در اینستاگرام دنبال کنید.
